Je vraag doet me denken aan een ontdekking die ik deed toen ik een tiener was. In mijn vrije tijd was ik wel eens te vinden bij de koster van onze kerk, die toen stond aan de Ronsseweg in Gouda. Ik deed dan wat klusjes voor hem. En zo vroeg hij me eens om met hem mee te gaan op het dak van de kerk. Hij moest iets controleren aan de luidklok. Toen we via enkele ladders boven waren gekomen, bleek het klusje gauw geklaard. Intussen vond ik het wel spannend om bij die torenspits te staan. Wat een uitzicht! En die klok? Direct viel me op dat er letters op stonden. Ze vormden een Bijbeltekst: Neigt uw oor, en komt tot Mij (Jes. 55:3a).
Deze luidklok diende duidelijk een christelijk doel. Zo is het klokluiden echter niet ontstaan. In een ver verleden werden klokken geluid voor mensen die gestorven waren. De nabestaanden wilden voorkomen dat de overledene en zijzelf last zouden krijgen van boze geesten. Men meende die met klokgelui op afstand te houden.
Deze heidense gewoonte is in de loop der eeuwen van zijn bijgeloof ontdaan. Ik denk dat elke Nederlander bij het horen van een luidklok allereerst denkt aan een kerk. Het meest bekend is de klok van het luiden aan het begin van de kerkdienst. Bij een trouwdienst heeft het klokgelui iets feestelijks. Bij een begrafenis benadrukt de klok het feit dat wij allen eens moeten sterven. Maar de klok klinkt nog vaker. In torens van oude dorps- en stadskerken slaat de klok de uren. Ook zijn er vele plaatsen waarop de klok wordt geluid op bepaalde vaste momenten van de dag: bijvoorbeeld bij het aanbreken van de middag of op het moment dat vroeger de stadspoorten zouden openen en sluiten. Wie heeft er nog nooit gewinkeld onder de klanken van klokgelui? Maar het carillon is natuurlijk een verhaal op zich.
Naar jouw vraag. Inderdaad, er zijn mensen die zich storen aan klokgelui. Dat spitst zich toe op de zondagochtend, als de klok luidt voor de kerkdienst terwijl de omwonenden willen uitslapen. Als er zulke klachten komen, zal een kerkenraad daar op een zorgvuldige manier mee omgaan. Mensen die om wat voor reden bij de kerk aankloppen, moeten weten dat ze serieus genomen worden en dat er zo mogelijk ook wat met hun vragen en opmerkingen wordt gedaan.
Dat betekent alleen niet dat de kerk haar verworvenheden moet prijsgeven. Klokluiden maakt deel uit van onze cultuur. Daarvoor heeft de wetgever ook regels opgesteld. Zo is vastgelegd welke hoeveelheid geluid voor omwonenden acceptabel moet zijn. Oude kerktorens en -klokken zijn vaak eigendom van de burgerlijke gemeente, zodat daar voor het luiden aparte regels gelden. Dit alles kan houvast bieden. De kerk mag er zijn. En daar mag jij vanuit gaan.
“Neigt uw oor, en komt tot Mij”; daar gaat het om! Mensen moeten van de zonde worden gered. Daarom moeten we terugkeren tot God. Dat kan; alleen om Jezus’ wil. Of zetten we de kerkklok stil, omdat we daarover niet durven te spreken?
Nog een geruststelling. In de klokkenstoel van de nieuwe Goudse kerk hangen meerdere luidklokken. En de oude luidklok? Die staat opgesteld in de ontvangsthal. Dus hoef je in Gouda niet in de torenspits te klimmen om de Bijbeltekst te lezen. Heeft de roepstem van de luidklok al doorgeklonken in jouw hart?
ds. G.W.S. Mulder