Je kunt je voorstellen dat deze houding voor veel Joden erg moeilijk is geweest. De meesten van hen voelden zich ook gewoon Nederlander. En toen herinnerde ik mij weer die opmerkelijke uitspraak die ik onlangs in de auto op de radio hoorde. Het was in een gesprek rond de vijfenzeventig jarige herdenking van de bevrijding van Auschwitz. “Het tegenovergestelde van liefde is… onverschilligheid.” Ik vond het een heel diepe gedachte. Zelf dacht ik altijd dat het tegenovergestelde van liefde haat is. En als je de proef op de som neemt en je legt een goede vriend of bekende deze vraag voor dan zal de uitkomst vaak niet anders zijn. Liefde tegenover haat. Toch denk ik dat onverschilligheid als tegenhanger van liefde heel veel meer zegt. Dat gold toen. En ook nu.
Bijbels gezien houdt deze uitspraak ons ook een spiegel voor. Want als ik iemand niet haat, heb ik hem of haar dan wel lief? De Bijbel geeft ons geen ruimte om iemand niet te haten en het daarbij te laten. En gelijk gij wilt, dat u de mensen doen zullen, doet gij hun ook desgelijks (Luk. 6:31). De Bijbel houdt ons geen middenweg voor, maar een concreet gebod. Onze naasten liefhebben als onszelf. Geen wegkijkende priester of leviet zijn, maar een barmhartige Samaritaan.
Ik kan me onmogelijk verplaatsen in de moeilijke situaties die er in de oorlog ontstaan zijn. Wat zou ik doen? Ik weet wel dat het vandaag, in veel eenvoudiger situaties al onmogelijk is om in eigen kracht je naaste lief te hebben als jezelf. Het geheim ligt in het leven uit een Ander. De Heere Jezus Christus Die de schuld van Zijn kinderen op Zich nam. Die Zijn verrader vriend noemde. Die voor Zijn beulen heeft gebeden. Die Zijn discipelen de voeten waste. Gij heet Mij Meester en Heere; en gij zegt wel, want Ik ben het. Indien dan Ik, de Heere en de Meester, uw voeten gewassen heb, zo zijt gij ook schuldig, elkanders voeten te wassen (Joh.13:13-14).
Arie de Vreugd